حافظ و غزلیاتش اگرچه در تاریخ شهره و شناختهشدهاند، اما هم او و هم شعرش
آنچنانکه سزاوار است، شناخته نشدهاند. حافظ ستارهی درخشندهی غزل و
زبان فارسی است و پشت سر تمام غزلهایش، قرآن در دل خانههای بسیاری نشانده
شده است. اما عدم اهتمام به معرفی و شناساندن این شاعر حکیم و فقدان درک
قامت شعر و مضامین بلند او، غزلش را دستمایهی سطحینگری کرده و گاهی شخصیت
او را از حکیمی عالم به رند میکدهنشینی تنزل داده است.
بیتالغزل معرفت
رهبر انقلاب پیرامون معارف بلندی که در شعر حافظ وجود دارد، معتقدند: این
معارف هم فقط با هنرمند بودن به دست نمیآید، بلکه یک پشتوانهی فلسفی و
فکری لازم دارد. باید متکا یا نقطهی عزیمت و خاستگاهی از اندیشهی والا،
این درک هنری و سپس تبیین هنری را پشتیبانی کند»(
و در سخن دیگری معارف شعر حافظ را اینگونه شرح میدهند: قرآن درس همیشگی
زندگی انسان است و دیوان حافظ مستفاد از قرآن است و خود او اعتراف میکند
که نکات قرآنی را آموخته و زبان خودش را به آنها گشوده است. پس محتوای شعر
حافظ آنجا که از جنبهی شعری محض خارج میشود و قدم در وادی بیان معارف و
اخلاقیات میگذارد، یک گنجینه و ذخیره است برای ملت ما امروز و نسلهای
آینده و همچنین برای ملتهای دیگر، چون معارف والای انسانی مرز نمیشناسد.
پس بزرگداشت از حافظ، بزرگداشت از فرهنگ قرآنی و اسلامی و ایرانی است و
بزرگداشت از آن اندیشههای نابی است که در این دیوان کوچک گردآوری شده و به
بهترین و شیواترین زبان، ادا شده است»(
رهبر ادیب انقلاب در دیدارهای نیمهی ماه رمضان همواره شاعران را به
اندیشه و حکمت شاعر رهمنون کردهاند؛ آنچه در حافظ و سعدی بهغایت است، تا
جایی که میتوان از آنها بهعنوان حکیم یاد کرد. به فرمودهی ایشان: این
است که کسی مثل سعدی را، کسی مثل حافظ را، کسی مثل صائب را به قله
میرساند. حکمت، اندیشهی حکیمانه، مسائل لازم برای آموختن به انسانها،
اینها را فهمیدن و در شعر گنجاندن و بیان کردن (که معارف دینی و معارف
انسانی و سبک زندگی جزء برترینهایش است)، اینها مسئولیتهای شاعر است»(
صبح است ساقیا قدحی پرشراب کن
دور فلک درنگ ندارد شتاب کن
زان پیشتر که عالم فانی شود خراب
ما را ز جام باده گلگون خراب کن
خورشید می ز مشرق ساغر طلوع کرد
گر برگ عیش میطلبی ترک خواب کن
روزی که چرخ از گل ما کوزهها کند
زنهار کاسه سر ما پرشراب کن
ما مرد زهد و توبه و طامات نیستیم
با ما به جام باده صافی خطاب کن
کار صواب باده پرستیست حافظا
برخیز و عزم جزم به کار صواب کن
حافظ